NR 4/2020, s. 43

Był jednym z najlepszych, jeśli nie najlepszym historykiem reformacji w Polsce. Mówiono o nim niekiedy „luterański Tazbir”, choć pamiętam z różnych wypowiedzi, jak z szacunkiem, choć krytycznie, odnosił się do niektórych tez kolegi po fachu. Był nie tylko historykiem, ale i teologiem, religioznawcą, wręcz odnieść można było wrażenie, że znał się na wszystkim. 11 września zmarł prof. Janusz T. Maciuszko. Miał 63 lata.

Prof. Maciuszko był jednym z tych wykładowców, przy którym czas jakby się rozmazywał. Dla wyznawców scholastycznego wywodu byłby raczej nieznośnym publicystą, ale dla innych jego styl, zręcznie budowana spirala wywodu podana w konwencji ciekawej, a do tego zabawnej i pełnej wywijasów gawędy, była przeżyciem. Raz intelektualnym, raz duchowym – czasami jednym i drugim.

Jego książka o Mikołaju Reju jako nieznanym teologu ewangelickim to właściwie klasyka literatury przedmiotu. W ostatnich latach częściej mówił niż pisał, był częstym mówcą interesujących konferencji. Ostatnio miałem okazję słuchać i rozmawiać po raz ostatni z Profesorem podczas Festiwalu Kultury Protestanckiej we Wrocławiu (2019) i – bez jakiejkolwiek kurtuazji na smutną okoliczność – powtórzę, że była to uczta.

Profesora Maciuszkę będę kojarzył nie tylko z nieuleczalnym bibliofilstwem, ciekawością świata i panoramiczną perspektywą ponad sztywno wytyczonymi granicami dyscyplin naukowych, ale też z dystansem do siebie, swobodną autoironią, która z automatu kwalifikowała się na zabawną anegdotę.

Żartował też o śmierci. Przed wykładem inauguracyjnym Profesora z okazji rozpoczęcia roku akademickiego 2018/2019 w Ewangelikalnej Wyższej Szkole Teologicznej we Wrocławiu, rektor uczelni prof. Wojciech Szczerba w superlatywach przedstawił osobę prof. Maciuszki, który odparł: „Magnificencjo, drogi Wojtku, już wiem, że na moim pogrzebie nie będziesz musiał przemawiać. Przemówienie było już dzisiaj”.

Panie Profesorze, Chrystus zmartwychwstał!

* * * * *

Dariusz Bruncz – redaktor naczelny ekumenizm.pl

Janusz T. Maciuszko urodził się 12 marca 1957 r. w Warszawie. W 1981 r. ukończył teologię ewangelicką w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie (ChAT), a rok później historię na Uniwersytecie Warszawskim. Doktoryzował się i habilitował w ChAT. Był nauczycielem akademickim Wydziału Teologicznego ChAT, prorektorem tej uczelni i dziekanem Wydziału Teologicznego. Wykładał też w Ewangelikalnej Wyższej Szkole Teologicznej we Wrocławiu. Zmarł 11 września 2020 r. w Warszawie