NR 1/2018, s. 33

W 125. rocznicę urodzin, która przypadła w grudniu 2017 r., wspominaliśmy ks. diakona Władysława Paschalisa-Ochędoskiego, który przyszedł na świat 16 grudnia 1892 r. w Solczy koło Krakowa w rodzinie ewangelików reformowanych. Po ukończeniu w 1909 r. szkoły handlowej w Sosnowcu, jako nastolatek przeniósł się wraz z rodzicami do Warszawy i tu spędził całe życie. W stolicy także ukończył kursy handlowe i rozpoczął pracę w zarządzie miasta.

Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był żonaty z Heleną Teper, luteranką. Państwo Paschalis doczekali się dwóch synów: Sławiboga i Dobromira.

W czasie niemieckiej okupacji Władysław Paschalis pracował w oddziale prasy Armii Krajowej. Włączył się także w akcję pomocy Żydom. Udało mu się ocalić dwie dziewczynki – siostry Ewę i Janę Stein. W czasie wojny stracił żonę i syna Dobromira, żołnierza AK. Sam zastał ranny w powstaniu warszawskim. Po powrocie do stolicy w marcu 1945 r. zajął się zabezpieczaniem mienia kościelnego i uczestniczył w odbudowie kościoła przy obecnej Al. Solidarności 74.

Od najmłodszych lat był wrażliwy na kwestie religijne. Jak sam pisał, wielkie wrażenie robiły na nim kazania księży Stefana Skierskiego, Ludwika Zaunara oraz bp. Juliusza Burschego. To zainteresowanie sprawami religijnymi i teologicznymi miało później, w wieku dojrzałym, zaowocować powołaniem i posługą dla Kościoła.

W 1948 r., w wieku 56 lat, został ordynowany przez ks. Kazimierza Ostachiewicza na diakona. Po przejściu na rentę mógł się całkowicie poświęcić służbie Kościołowi i ludziom. Początkowo pracował w Zelowie, a od 1950 r. dojeżdżał do parafii reformowanych i placówek diasporalnych w Gdańsku, Kucowie, Krakowie, Wrocławiu, Strzelinie, Szczecinie, Pstrążnej, Żyrardowie. Z posługą duszpasterską docierał również do chrześcijan z innych Kościołów – luteran (np. w Poznaniu) i mariawitów. Posługa „księdza dojazdowego”, jak sam siebie nazywał, wiązała się z wieloma niedogodnościami i wyrzeczeniami, jednak nigdy się nie skarżył.

W wieku 79 lat (1971) przeszedł na kościelną emeryturę, angażując się w działalność ekumeniczną. Był jednym z pierwszych duchownych niekatolickich, którzy w czasie trwającego w Kościele Rzymskokatolickim soboru watykańskiego II nawiązał kontakty z katolikami. Przyjaźnił się z katolickimi prekursorami ekumenii: ks. bp. Władysławem Miziołkiem i s. Joanną Lossow. Wielokrotnie głosił kazania podczas nabożeństw ekumenicznych, często służył jako kaznodzieja w Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan w warszawskim kościele sióstr sakramentek i franciszkanek służebnic Krzyża. Modlił się za bratnie Kościoły i za papieża Jana Pawła II. Jeszcze dwa lata przed śmiercią uczestniczył w nabożeństwach ekumenicznych w stolicy.

Ks. Władysław Paschalis przeżył 103 lata. Zmarł 29 lipca 1996 r. w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym przy ul. Żytniej w Warszawie.

* * * * *

Ewa Jóźwiak – doktor teologii ewangelickiej, prezes Synodu Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP, redaktor naczelna JEDNOTY, działaczka ekumeniczna, członkini Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów

fot. Biblioteka Synodu Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP