Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 1/2017, ss. 19–21

Jolanta Dworzaczkowa (fot. Polskie Towarzystwo Historyczne Oddzial w Poznaniu)13 stycznia zmarła w Poznaniu Jolanta Dworzaczkowa, emerytowana profesor Uniwersytetu im Adama Mickiewicza, historyk, badaczka dziejów Polski nowożytnej, m.in. polskiej reformacji, w tym także jednej z gałęzi polskiego Kościoła ewangelicko-reformowanego – braci czeskich. Z tych powodów warto przybliżyć jej sylwetkę oraz dorobek naukowy.

Jolanta Elżbieta Dworzaczkowa, z domu Essmanowska, urodziła się 28 listopada 1923 r. w Warszawie jako córka Jerzego Józefa, urzędnika warszawskiego Urzędu Wojewódzkiego, i Janiny z Bieniasów. W Warszawie ukończyła szkołę powszechną i podjęła naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Królowej Jadwigi, przerwaną przez wybuch wojny. Kontynuowała ją tam w czasie okupacji na tajnych kompletach i zakończyła uzyskaniem świadectwa maturalnego w czerwcu 1942 r. W październiku tego samego roku rozpoczęła studia na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich, przerwane wskutek wybuchu powstania warszawskiego. Po jego klęsce i przymusowej deportacji mieszkańców stolicy od maja 1945 r. do października 1947 r. kontynuowała naukę na Uniwersytecie Poznańskim, uzyskując tytuł magistra filozofii w zakresie historii na podstawie pracy „Stosunek Prus Królewskich do Polski za panowania Zygmunta Starego”, napisanej pod kierunkiem doc. Stanisława Bodniaka, dyrektora Biblioteki Kórnickiej. W 1948 r. była praktykantką w tej bibliotece, a przez półtora miesiąca następnego roku pracowała w Publicznej Bibliotece Miejskiej w Poznaniu.

W 1949 r. otrzymała stypendium przyznane przez Sekcję Nauki Komisji do Spraw Odbudowy Nauki Polskiej (Komisji Popierania Twórczości Naukowej i Artystycznej) na napisanie pracy doktorskiej. Promotorem jej dysertacji pt. „Ruch szlachecki w Prusach Królewskich w pierwszej połowie XVI w.” został prof. Stanisław Bodniak. Prawie rok przed jej obroną, która odbyła się 25 maja 1951 r., została asystentką w kierowanej przez prof. Gerarda Labudę Katedrze, a później Zakładzie Historii Słowiańszczyzny Zachodniej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Poznańskiego.

W 1951 r. Jolanta Essmanowska wyszła za mąż za Włodzimierza Dworzaczka, kolegę z tego samego instytutu, wybitnego historyka, badacza genealogii, dziejów społecznych i politycznych oraz kultury Rzeczypospolitej szlacheckiej, później od 1957 r. profesora na Wydziale Filozoficzno-Historycznym, a w latach 1958–1973 kierownika Katedry (Zakładu) Historii Kultury Polskiej na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Pozostając w zespole kierowanym przez prof. Labudę, w 1956 r. przekształconym w Katedrę Historii Polski Feudalnej Instytutu Historii UAM, przygotowała rozprawę habilitacyjną pt. „Dziejopisarstwo gdańskie do połowy XVI wieku”, obronioną 9 czerwca 1960 r. Po jej opublikowaniu w 1962 r. została powołana na etat docenta w Katedrze Historii Polski Feudalnej, zaś pod koniec 1963 r. przeszła do wydzielonej z niej Katedry Historii Polski do XVIII w. (przemianowanej w 1969 r. na Zakład) kierowanej przez prof. Jerzego Topolskiego.

Na Uniwersytecie Poznańskim pracowała przez ponad 30 lat, do końca semestru zimowego roku akademickiego 1980/1981, kiedy to 1 marca 1981 r. w związku z nienajlepszym stanem zdrowia (po poważnych operacjach w 1974 i 1980 r.) przeszła na własną prośbę na emeryturę. Przez cały ten okres prowadziła najpierw ćwiczenia, a później wykłady kursowe i monograficzne, proseminaria dla studentów stacjonarnych i zaocznych historii i polonistyki z historii Polski XVI–XVIII w. Uważana była przez nich za wykładowcę rzetelnego, wymagającego na egzaminach, ale i sprawiedliwie oceniającego ich wiedzę. Była także autorką recenzji prac magisterskich, doktoratów i habilitacji, a także wydawniczych. Wykształciła kilka pokoleń studentów, interesując się także ich sprawami bytowymi, jako przewodnicząca Komisji Stypendialnej na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM w latach 1966–1968. Pozostając bezpartyjną, od 1950 r. angażowała się czynnie w...

 

Pełny tekst artykułu (po zalogowaniu w serwisie)

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl

* * * * *

Zbigniew Chodyła – doktor historii, autor ponad 150 publikacji (wśród nich siedmiu w językach obcych), w tym dwóch książek, głównie z zakresu historii społecznej i gospodarczej Polski w XVI–XVIII w.

 

Na zdjęciu: prof. Jolanta Dworzaczkowa (fot. Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Poznaniu)