Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 12 / 2002

Grób Hermana Benniego znajduje się na cmentarzu augsburskim w Warszawie w alei 9, nr 74. Na małej kamiennej płycie, pochylonej i częściowo wrośniętej w ziemię, da się jeszcze odczytać napis:

Zacnemu swemu Dyrektorowi
w dowód wiernej pamięci
wdzięczni wychowańcy.

Tak żegnali Hermana ci, którzy znali go jako założyciela i dyrektora prywatnej szkoły 6-klasowej. Ta wzorowo prowadzona szkoła (znajdująca się na skrzyżowaniu Alej Jerozolimskich i Marszałkowskiej, nieopodal miejsca, gdzie dziś stoi hotel Forum) powstała w 1880 roku, a zamknięta została w roku 1885 przez ówczesnego kuratora rosyjskiego, Apuchtina -; po wizytacji inspektora Kryłowa, który odkrył, że nauka o rzeczach prowadzona jest w szkole Benniego - o zgrozo! - w języku polskim. W Polskim słowniku biograficznym czytamy, że szkoła ta poziomem swym przewyższała nowoczesne szkoły nie tylko rządowe (rosyjskie), ale i prywatne, zakładane przez Polaków. Była to na owe czasy szkoła reformatorska, zbliżona do typu szkół dziś nazywanych "rozwojowemi". Nauka o rzeczach, prowadzona w tej szkole przez Dygasińskiego, była podówczas wielką nowością. Oprócz Hermana B. i wzmiankowanego A. Dygasińskiego w szkole nauczali: A. Bierzyński, Piotr Chmielowski, Karol Dunin, ks. Dębski, Stanisław Mieczyński, gimnastyk Pieńkowski, Ignacy Radliński, Władysław Smoleński, Ludwik Straszewicz, dr Winklewski i in. Była to pierwsza szkoła polska, która wprowadziła samorząd uczniowski (...).
Podstawowe założenia tej szkoły to:

  1. dbałość o fizyczną edukację i higienę,
  2. wyrabianie wrażliwości na najważniejsze dobra ludzkości; zapobieganie lenistwu i "zmaleniu" człowieka,
  3. rozsądna miara; normę pedagogiczną stanowi nie wielość wiedzy, ale jej gruntowność,
  4. wiara w Boga jako normalny i konieczny rezultat całego rozwoju duchowego,
  5. współdziałanie z domem.

Założenia te podaje Adolf Dygasiński w Przemówieniu przy zamknięciu roku szkolnego w Szkole Hermana Benniego wygłoszonym wobec uczniów oraz ich rodziców i opiekunów w roku 1882 ("Przegląd Pedagogiczny" 1924, zesz. IV, s. 300-305). Owo przemówienie zostało dostarczone do redakcji "Przeglądu Pedagogicznego" przez prof. Wolerta (autora danych do Polskiego słownika biograficznego), a notę o samej szkole sporządziła Zofia Wolertowa, która wyraziła zdziwienie, że o tej świetnej, wzorowej szkole nawet Podręczna encyklopedia pedagogiczna nie czyni najmniejszej wzmianki. Zakończyła artykuł słowami: Cześć Wam Duchy Wielkie!

Magdalena Foland-Kugler, Justyna Kugler


zobacz pełny tekst