Śp. ks. prof. dr Jan Bogumił Niemczyk

2/1991

Chociaż ciało i serce moje zamiera, to jednak Bóg jest opoką serca mego i działem moim na wieki
(Ps.73:26)

Kiedy 25 grudnia po południu otrzymałem wiadomość nagłej śmierci w tym dniu śp. ks. prof. dra Jana Bogumiła Niemczyka, nie mogłem w to uwierzyć. Przecież jeszcze kilka dni przed świętami prowadziliśmy razem wykłady i omawialiśmy sprawy dotyczące naszej Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego! Żegnając się z Nim przed feriami i życząc Mu błogosławionych Świąt ani przez chwilę nie przypuszczałem, że będzie to nasze ostatnie spotkanie.

Jego pamięci poświęcam to wspomnienie.

Jan B. Niemczyk przyszedł na świat w Krakowie 7 lutego 1926 r. jako syn Wiktora, pastora Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (późniejszego długoletniego rektora Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej), i Anny z domu Heczko. Do wybuchu drugiej wojny światowej zdążył ukończyć pierwszą klasę Gimnazjum im. B. Nowodworskiego w Krakowie. Kiedy w listopadzie 1939 r. władze niemieckie usunęły ks. Wiktora Niemczyka ze stanowiska proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej i wysiedliły go wraz z rodziną z Krakowa, jego syn, Jan, udał się na Śląsk Cieszyński i tam na gospodarstwie dziadków pracował jako robotnik rolny, a później jako terminator ślusarski w Jabłonkowie. Z powodu Jego polskiej narodowości władze niemieckie odesłały Go do Generalnej Guberni, ponieważ Śląsk Cieszyński włączony został do Rzeszy Niemieckiej.

Wojenne lata 1941-1945 Jan B. Niemczyk spędził w podkrakowskiej wsi Czernichów, gdzie ojciec otrzymał posadę sekretarza w otwartej tam polskiej szkole rolniczej. Jan B. Niemczyk ukończył tę szkołę w 1944 r., a po wyzwoleniu Krakowa powrócił z rodzicami do rodzinnego miasta i kontynuował naukę w liceum im. B. Nowodworskiego. Maturę typu humanistycznego uzyskał w lutym 1946 r.

W 1947 r. wstąpił na Wydział Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, a dwa lat później jako student trzeciego roku powołany został na stanowisko zastępcy asystenta przy Katedrze Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego. Pod koniec studiów zapadł na chorobę płuc i przez kilka miesięcy przebywał w sanatorium.

Po uzyskaniu dyplomu kandydata teologii w 1951 r. Jan B. Niemczyk otrzymał kontrakt asystencki i prowadził ćwiczenia z języka hebrajskiego oraz konsultacje z dziedziny wiedzy starotestamentowej. W rok później kierownik Katedry, ks. prof. Jan Szeruda, sformułował temat jego rozprawy doktorskiej: „Naśladowanie Boga w Starym Testamencie”. Przez dziewięć miesięcy roku akademickiego 1957/ 58 Jan B. Niemczyk na wydziale teologicznym Uniwersytetu Heidelberskiego pogłębiał swą wiedzę i zbierał materiały do rozprawy doktorskiej, którą ukończy! w czerwcu 1959 r. W pół roku później, 17 stycznia 1960 r., został ordynowany na duchownego, a 28 kwietnia odbyła się jego promocja na doktora teologii w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Chylicach.

Jeszcze przed wyjazdem na studia do Niemiec, ks. Jan B. Niemczyk zawarł związek małżeński z Hanną Krakowiakówną.

Kiedy 21 marca 1962 r. zmarł nieoczekiwanie dotychczasowy kierownik Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego ks. prof. dr J. Szeruda, Jan B. Niemczyk objął po nim tę katedrę. W tym okresie przygotował trzy skrypty dla studentów: „Wstęp do Starego Testamentu. Zarys”, „Teologia Starego Testamentu” oraz „Dzieje Izraela”. Został też dokooptowany na miejsce zmarłego ks. prof. dra J. Szerudy do Komisji Przekładu Pisma Świętego, powołanej przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne w Warszawie. Przetłumaczył z hebrajskiego na język polski Deuteronomium (V Mojżeszową) i podjął pracę nad przekładem Księgi Ezdrasza. W tym czasie pracował także nad egzegezą i przekładem ksiąg prorockich Ozeasza i Jeremiasza.

Ks. prof. dr J. B. Niemczyk jest autorem licznych przyczynków naukowych zamieszczanych w „Rocznikach Teologicznych” Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. W 1973 r. spod Jego pióra wyszło „Kompendium Wstępu do Starego Testamentu” (nakładem ChAT), a w 1978 r. – komentarz pt. „Apostoła Pawła List do Rzymian” (Wydawnictwo „Zwiastun”). Również w 1978 r. opracował wraz ze swoim asystentem, ks. A. Tschirschnitzem, skrypt „Dzieje ludów biblijnych w zarysie” (nakładem ChAT).

30 września 1966 r. J. B. Niemczyk został powołany przez ministra szkolnictwa wyższego na stanowisko docenta etatowego, a 10 grudnia tegoż roku na kierownika Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego. Kiedy kierownik Katedry Wiedzy Nowotestamentowej i Języka Greckiego, ks. prof. Wiktor Niemczyk, przeszedł na emeryturę, Rada Wydziału ChAT powierzyła funkcję zastępcy kierownika tej katedry jego synowi.

10 lipca 1980 r. otrzymał on nominację na profesora nadzwyczajnego, a w 1981 r. został powołany na stanowisko rektora ChAT, który to urząd piastował przez dwie kadencje do 1987 r. Nie były to bynajmniej czasy łatwe. Właśnie swemu rektorowi Akademia zawdzięcza to, że przez okres stanu wojennego przeszła bez większych wstrząsów.

Po złożeniu urzędu ks. prof. dr J. B. Niemczyk pracował nadal na stanowisku kierownika Katedry Egzegezy Starego Testamentu i Języka Hebrajskiego. Pracę tę wykonywał do ostatnich dni swego życia.

Zmarł 25 grudnia 1990 r., a w cztery dni później pożegnaliśmy Go w kościele ewangelicko-augsburskim Św. Trójcy w Warszawie i odprowadziliśmy na miejsce wiecznego spoczynku na cmentarzu ewangelickim przy ul. Młynarskiej. W uroczystościach pogrzebowych liczny udział wzięli duchowni luterańscy, księża z bratnich Kościołów, Senat ChAT, prorektor Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie oraz ks. prof. Michał Czajkowski.

Kościół Ewangelicko-Augsburski i Chrześcijańska Akademia Teologiczna poniosły wielką stratę. Odszedł człowiek wielkiego serca i wielkiej skromności.