Drukuj

Agape (gr. miłość). Oznacza nie tylko miłość bliźniego, ale w Nowym Testamencie stosowana jest również do określenia chrześcijańskiej Wieczerzy Pańskiej, która pierwotnie była sycącym posiłkiem. Przy czym od zamożnych oczekiwano, że przyniosą dostatecznie dużo żywności aby zaopatrzyć również biednych (por. I Kor. 11:17 i nast.).

Akomodacja (łac. przystosowanie). Przystosowanie Zwiastowania ewangelicznego do świata wyobrażeń i do możliwości pojmowania u każdorazowego słuchacza.

Antropologia chrześcijańska (gr. = nauka o człowieku). Posłannictwo biblijne zawiera naukę o człowieku rozwijaną przez teologię. Według pojęć chrześcijańskich człowiek jest zarazem stworzeniem odbijającym obraz Boga i grzesznikiem, który musi być zbawiony przez Chrystusa.

Apokaliptyka (gr. = odkrycie, objawienie). W religii irańskiej, w późnym judaizmie i w prachrześcijaństwie istnieje rodzaj literatury, zajmującej się spekulacjami na temat biegu dziejów i przepowiedni końca świata. Nazywa się to apokaliptyką. W Starym Testamencie - reprezentowana przez księgę Daniela, w Nowym - przez Objawienie Jana. Literatura apokaliptyczna przyjmuje podział na różne okresy świata, przy czym obecny "zły" okres znajduje się pod panowaniem "księcia tego świata". Panowanie to skończy się w następnym okresie, którego Panem jest Mesjasz. Większość zachowanych dotąd pism apokaliptycznych podaje się za specjalne objawienie wielkiego religijnego wodza przyszłości. Nie są one niczym więcej jak fantastycznymi opisami końca świata. Słusznie więc nie są włączono do naszej Biblii.

Apokryfy (gr. = ukryte pisma). Pisma, które nie zyskały oficjalnej aprobaty Kościoła, nie były rozpowszechniane i nie weszły do kanonu ksiąg Starego i Nowego Testamentu. W odniesieniu do Starego Testamentu teologia protestancka uznaje za apokryficzne księgi nie istniejące w hebrajskim oryginale, które dostały się do greckiego przekładu S.T., zwanego Septuagintą. Teologia katolicka nazywa je księgami deuterokanonicznymi, pozostałe zaś protokanonicznymi.

Apologetyka (gr. = obrona). Jedna z dyscyplin teologicznych, której celem jest prowadzenie dyskusji i obrona wiary chrześcijańskiej przed poglądami niechrześcijańskimi, a także relacjonowanie teologii w pojęciach dostępnych ludziom na poszczególnym etapie historycznym.

Apostolat (gr. = służba posła lub specjalnego wysłannika). Jest to zarówno służba uczniów Jezusa, wysłanych na świat dzięki Jego wszechmocy (pierwotnie grono 12 apostołów), jak i wszelka służba i zwiastowanie chrześcijańskie, będące wyrazem świadectwa apostołów.

Apostolicum (skrót wyrażenia łac. Symbolum Apostolicum - Apostolskie Wyznanie Wiary). Jedna z legend z IV wieku głosi, że poszczególne zdania 12-członowego Wyznania Wiary zostały sformułowane przez 12 apostołów. Apostolicum, w tej formie, w jakiej je znamy, było wyznane w Zborze Rzymskim. Stanowi ono skrót zwiastowania apostolskiego i pochodzi dopiero z V wieku.

Apostolska sukcesja . Kościelno-prawne objaśnianie nauki (i tradycji) apostołów, jak również tendencja występująca zwł. w Kościele rzymskokatolickim i polegająca na wykazywaniu nieprzerwanej ciągłości nauki i tradycji od czasów pierwszych apostołów do dzisiejszych hierarchów kościelnych. Ta nieprzerwana tradycja historyczna ma gwarantować prawdziwość przekazu nauki kościelnej. W ujęciu niektórych dzisiejszych teologów rzymskokatolickich, ważność sukcesji apostolskiej i jej obowiązywanie odnosi się tylko do Kościoła rzymskokatolickiego. Niektórzy nowsi teolodzy nierzymskokatoliccy (anglikanie) opowiadają się za uznaniem sukcesji apostolskiej w obrębie Wspólnoty anglikańskiej.

Asceza (gr. = ćwiczenie). Pierwotnie ćwiczenie w sensie treningu, a w sensie zawężonym - wyrzeczenie się. Celem ascezy, którą otacza szacunek nie tylko wyznawców judaizmu i chrześcijaństwa, ale także wyznawców religii przed- i pochrześcijańskich, jest wyzwolenie człowieka od pożądań i wszelkiego przywiązania do rzeczy materialnych. Jezus Chrystus nie przyznawał ascezie mocy zbawczej, chociaż polecał ją w określonych wypadkach (np. wyrzeczenie się bogactwa, nie zawieranie małżeństwa), zwłaszcza dla świadectwa o bliskości eschatologicznego Królestwa Bożego. Formy ascezy powinny być dopasowane do formy życia jednostki.

Atanazjańskie Wyznanie Wiary (łac. = Symbolum Athanasianum). Wyznanie wiary, które powstało ok. r. 500 na terenie Hiszpanii lub Galii; od okresu średniowiecza rozpowszechnione na równi z symbolem apostolskim (S. Apostolicum) i nicejskim (S. Niceanum). Wyznanie to zostało przyjęte także przez Kościoły powstałe w wyniku Reformacji XVI w.

Augustianizm. Koncepcje teologiczne reprezentowane przez Augustyna (354-430), jednego z czterech ojców Kościoła zachodniego. A. głosił, że celem człowieka jest dążenie do miłości Boga i oglądania Boga. W augustianizmie ważniejsza rola zdaje się przypadać człowiekowi, który szuka Boga, niż Bogu szukającemu człowieka. Wpływ Augustyna bardzo silnie zaznaczył się w mistyce i scholastyce średniowiecznej.

Autonomia (gr. = samookreślenie). Pojęcie to odgrywa poważną rolę w niemieckiej filozofii idealistycznej, i oznacza, że jakiś czyn tylko wtedy może być uznany za etycznie prawdziwy, jeśli nie jest uzależniony od obcego autorytetu (np. wpływu czynników kościelnych albo państwowych), lecz jeśli jest wynikiem osobistego przekonania i wewnętrznej akceptacji. Przeciwieństwem autonomii jest heteronomia. W całkowicie zsekularyzowanym systemie światopopoglądowym, autonomia może prowadzić także do podkreślania roli człowieka (w sensie przeciwnym Bogu, i degradującym Jego znaczenie dla jednostki lub społeczności), co w konsekwencji oznacza odrzucenie teonomii = gr. zależność człowieka od Boga.

Bekennende Kirche (niem. = Kościół Wyznający a. Kościół Wyznawców). Nazwa opozycji kościelnej w okresie Trzeciej Rzeszy w Niemczech. Opozycja ta skierowana była przeciwko politycznemu ujednoliceniu Kościoła oraz naruszaniu prawa i konfesji przez tzw. "niemieckich chrześcijan" (deutsche Christen).