Nr 3-4/1990
Co roku w styczniu obchodzimy Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan, W Warszawie okres ten – nazwany kiedyś żartobliwie przez jednego z jego wiernych uczestników „ekumenicznym karnawałem” – znacznie przekracza ramy tygodnia. Tegoroczne świętowanie jedności [pod hasłem przygotowanym przez chrześcijan z Madrytu: „Zjednoczeni w modlitwie Chrystusa: »Aby wszyscy byli jedno (...), aby świat uwierzył«” (Jn 17:21)] trwało ponad trzy tygodnie (od 10 stycznia do 1 lutego).
Stało się już zwyczajem, że od 18 do 25 stycznia nabożeństwa odbywają się w świątyniach Kościołów członkowskich Polskiej Rady Ekumenicznej, a w dniach poprzedzających ten okres i bezpośrednio po nim następujących – w kościołach rzymskokatolickich. W tym roku były to następujące kościoły: akademicki św. Anny na Starym Mieście, Św. Andrzeja Apostoła w Mirowie, Wniebowstąpienia Pańskiego na Ursynowie, św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej, Dzieciątka Jezus na Żoliborzu, św. Andrzeja Boboli na Mokotowie, św. Wincentego Pallottiego na Pradze, św. Wojciecha na Woli, św. Stanisława w Wiskitkach k. Żyrardowa, Matki Bożej z Lourdes na Pradze, Narodzenia N.M.P. na Lesznie, św. Katarzyny na Służewie, św. Zygmunta na Bielanach, św. Teresy od Dzieciątka Jezus na Powiślu, św. Krzyża w Śródmieściu oraz św. Marcina na Starym Mieście. Wszędzie odprawiana była msza święta, a kazania wygłaszali duchowni niekatoliccy. Z kolei Kościoły zrzeszone w PRE zorganizowały w ramach Tygodnia osiem nabożeństw. I tak, kolejno modliliśmy się o jedność chrześcijan u polskokatolików, u metodystów, u prawosławnych, u mariawitów, u ewangelików reformowanych i augsburskich oraz u baptystów. Ostatnie nabożeństwo – młodzieżowe – odbyło się również w kościele ewangelicko-reformowanym. Podczas tych nabożeństw wygłaszane były – jak co roku – dwie homilie: przez duchownego jednego z Kościołów mniejszościowych i przez duchownego rzymskokatolickiego.
W katedrze polskokatolickiej Słowo Boże zwiastowali: ks. bp Zdzisław Tranda, prezes PRE, i ks. Roman Indrzejczyk, proboszcz parafii Dzieciątka Jezus. (Warto wspomnieć, że nowy zwierzchnik PRE uczestniczył we wszystkich nabożeństwach ekumenicznych i wielokrotnie pełnił posługę Słowa Bożego. On też jest inicjatorem idei, aby wszystkie kolekty zebrane podczas Tygodnia Modlitwy przekazać na Fundusz Daru Narodowego.) Myśl o poznaniu Jezusa Chrystusa i naszym wzajemnym poznaniu była motywem przewodnim pierwszego kazania. Chrześcijanie wciąż stają wobec Chrystusowego pytania: „Za kogo uważają mnie ludzie?” oraz: „Za kogo wy mnie uważacie?”, i muszą na to pytanie odpowiedzieć bezpośrednio. Jak długo nie znajdą odpowiedzi, której udzielił Piotr – „Tyś jest Chrystus”, tak długo pozostaną dalecy od Jezusa. Do takiego wyznania można dojść dzięki mocy Bożej. Z kolei w ekumenicznym wzajemnym poznawaniu się owo: „Tyś jest Chrystus, Syn Boga żywego” – powinno być wspólnym świadectwem. Druga homilia poświęcona była nadziei umacniającej chrześcijan w oczekiwaniu na „jedną owczarnię i jednego Pasterza”, którą to nadzieją powinniśmy karmić się każdego dnia.
W niedzielę, 21 stycznia, odbyły się dwa nabożeństwa ekumeniczne o charakterze centralnym. W rzymskokatolickiej parafii św. Wojciecha na Woli mszy świętej w intencji jedności Kościoła przewodniczył abp Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce, który na koniec skierował do wiernych słowo pasterskie. Mówił o przykładzie dążenia do jedności, jaki daje papież Jan Paweł II. „Musimy na to wołanie o jedność się otworzyć. Trzeba tylko wyzwolić się z więzów narzuconych przez przeszłość i rdzę historii. W naszych czasach, w których nie brak sprzeczności, sporów, rozłamów i wojen, świadectwo jedności chrześcijan stanie się zapewne drogowskazem kierującym ludzkość ku nowemu życiu w zgodzie i pokoju” – powiedział nuncjusz. Mszę świętą koncelebrowali: bp Jan Szlaga, sufragan chełmiński, i bp Władysław Miziołek, sufragan warszawski, wiceprzewodniczący Komisji Episkopatu ds. Ekumenizmu. Drugie nabożeństwo w tym dniu miało miejsce wieczorem, w kościele mariawitów przy ul. Wolskiej. Mszy świętej przewodniczył bp Roman Nowak z tego Kościoła, a Słowo Boże głosili: bp Jan Szlaga i bp Zdzisław Tranda.
W Kościele ewangelicko--reformowanym (22 stycznia) posługę Słowa pełnili: ks. Kazimierz Kalinowski z parafii św. Zygmunta na Żoliborzu i ks. sen. Jan Walter (augsb.). Pierwszy homilię poświęcił ufności chrześcijańskiej, drugi – nawiązując do słów z Ewangelii Jana: „Proszę za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie” – ewangelizacji. „Te nabożeństwa – powiedział Ksiądz Senior – są właśnie taką ewangelizacją, która odkrywa przed nami nasze słabości, naszą niewiarę i upadki”.
23 stycznia, we wtorek, podczas nabożeństwa w kościele ewangelicko - augsburskim Słowem Bożym służył ks. Alfons Skowronek, kierownik Katedry Teologii Ekumenicznej ATK. Nawiązując do słów ks. seniora J. Waltera z dnia poprzedniego, że podczas tych nabożeństw nie ma dwóch kazań, t gdyż jedynym kazaniem, jest Chrystus, kaznodzieja powiedział: „Te słowa stanowią centrum teologii reformacyjnej i katolickiej zarazem. W ciągu wieków – mimo rozdarć – nie nikło pragnienie jedności. Z euforią dokonywano odkryć, że łączy nas więcej, niż dzieli, jedności jednak nie przywrócono. Wielu zawiedzionych sądzi, że powodem tego jest brak elastyczności wśród zwierzchników Kościołów. Czy jednak droga jedności to droga kompromisów? W tej sprawie nie może być przetargów, należy jednak ze sobą rozmawiać, należy zapytywać o Jezusa Chrystusa – fundament, na którym stoimy. Owoce dialogów ekumenicznych są imponujące. Pozostają jednak różnice, które nie mogą być zacierane. Jedność będzie jedynie możliwa jako owoc głębokiej tęsknoty i modlitwy, jako dzieło Ducha Świętego”.
Podczas ekumenicznych nabożeństw pojawiła się również refleksja nad nową sytuacją ekumeniczną w naszym kraju. Mówił na ten temat nowy prezes Polskiej Rady Ekumenicznej, ks. bp Zdzisław Tranda w pozdrowieniu od PRE, wygłoszonym podczas nabożeństwa w kościele ewangelicko-augsburskim, mówił o tym w homilii w kościele chrześcijan baptystów ks. Michał Czajkowski, biblista, docent w ATK, który wspominając także nową sytuację w Europie, zmiany i wpływ, jaki wywarli na nie chrześcijanie różnych wyznań, stwierdził: „Porządku nie zbudujemy bez Pana. Domu europejskiego nie zbudujemy bez ekumenizmu religijnego”. Refleksję o niepowodzeniach (które jednak nie przeważały) w naszych ekumenicznych kontaktach, o straconych czy przegapionych szansach wzajemnej solidarności, mówca przeplótł wezwaniem rzymskich katolików do szczególnej ekumenicznej wrażliwości.
Ostatnim z nabożeństw zorganizowanych przez PRE było, jak już wspomniano, nabożeństwo młodzieży. Prowadzili je obok ks. ks. Pawła Anweilera (augsb.) i Bogdana Trandy (ref.) studenci Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Jedno z kazań wygłosił mariawita, ks. Czesław Nawara, drugie – student teologii, Michał Jabłoński (ref.).
Nabożeństwo miało dobrą oprawę muzyczną, dzięki Andrzejowi i Mateuszowi Trandom z łódzkiej parafii ewangelicko-reformowane j.
Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan zakończyła uroczystość eucharystyczna połączona z nieszporami w intencji jedności chrześcijan, która – już tradycyjnie – odbywała się w kościele św. Marcina na Starym Mieście.
W stołecznym „maratonie ekumenicznym” uczestniczyli licznie obok duchownych także wierni różnych wyznań. Dał się zauważyć wzrost zainteresowania Tygodniem wśród młodych ludzi, kleryków z seminariów duchownych i sióstr zakonnych. Po nabożeństwach duchowieństwo i wierni zasiadali tradycyjnie przy wspólnym stole do agapy, aby dalej świętować jedność. Podczas tych spotkań dzielono się refleksjami na temat sytuacji ekumenicznej, wspominano Ekumeniczne Zgromadzenie w Bazylei, Spotkanie Młodych we Wrocławiu, zjazdy w Kodniu oraz takie inicjatywy warszawskie, jak comiesięczne nabożeństwa o jedność w kościele ewangelicko-reformowanym i w kościele św. Marcina. Wielokrotnie rozbrzmiewały głosy, że nawet najmniejsze kroczki ku jedności są bardzo potrzebne. Tydzień Modlitwy o Jedność z pewnością zaowocuje, bo przecież modlitwa ma moc nieskończoną...