Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 7-8 / 2011

Religia islamu, podobnie jak wszystkie jego praktyki, posiada dwa wymiary: naukę wiedzy „zewnętrznej” (al’ilm az-zahir) oraz naukę wiedzy wewnętrznej (al’ilm al-batin). Pierwszy wymiar reprezentowany jest przez naukę szariatu, drugi przez naukę tasałuf. Podobnie jak człowiek stanowi jedność duszy i ciała, islam również nie ogranicza się do zewnętrznej formy. Stanowi religię „środka”, której ideałem jest zachowanie równowagi pomiędzy stroną wewnętrzną i zewnętrzną. Ten ideał, pozornie łatwy do zrozumienia, nigdy nie był łatwy w realizacji, ponieważ tendencje do przewagi formy nad treścią, lub na odwrót, niejednokrotnie miały miejsce w historii islamu1.


Święty Koran mówi o trzech aspektach wiary: islamie, czyli poddaniu, imanie, czyli wierze i ihsanie, czyli cnocie dobroci. „Pewnego razu spytano Proroka (saws) czym jest religia (ad-din). Odpowiedział, że składa się ona z trzech elementów: islamu, imanu i ihsanu, przy czym pierwszy z tych terminów posłużył za nazwę całej tradycji religijnej. Każdy, kto przyjmie religię i poddaje się woli Bożej, nazywany jest muslimem, jednakże nie każdy muzułmanin (muslim) jest muminem (posiadającym głęboką wiarę) i nie każdy sam siebie określa tym mianem. Iman jest wyższym stopniem uczestnictwa w religii, zakładającym intensywną wiarę i przywiązanie do Boga. Jeśli chodzi o ihsan – oznacza on jeszcze głębsze przenikanie do wnętrza objawienia dzięki cnocie dobroci, którą nie wszyscy są obdarzeni.”2
Pytany o sens ihsanu, Prorok (saws) odpowiedział, że ihsan oznacza, iż „wielbisz Boga, jakbyś go widział, a jeśli ty Go nie widzisz, On widzi ciebie” (al-ihsan an tabud Allah ka’annaka tarahu fa-in lam takun tarahu fa-innahu jaraka). Można by uznać, iż w pewnym sensie ihsan jest ideałem, do którego powinien dążyć każdy muzułmanin. Wspominanie Boga (zikr) w każdej naszej myśli i czynie jest szeroko pojętym szariatem, w którym jest zawsze miejsce również dla duchowej introspekcji. Spełnianie wszystkich obowiązków religijnych jest więc formą wspominania Boga, bowiem w islamie wszystko robi się w imię Boga i rozpoczyna słowami: bismillah ar rahman ar rahim.
Choć uważa się, iż ascetyzm nie jest typowy dla islamu, post miesiąca ramadanu posiada pewne jego cechy. Co więcej, post (raum) jest jednym z pięciu filarów dorosłego wierzącego muzułmanina. Czym jest więc ramadan i jaki jest jego cel? Ramadan w kalendarzu muzułmańskim jest dziewiątym miesiącem, w którym dorosły muzułmanin, cieszący się zdrowiem, pości od świtu do zachodu słońca. Miesiąc upamiętnia objawienie Świętego Koranu, które Prorok Mohammad (saws) otrzymał w „nocy przeznaczenia” (Lajlat Kadr). Święty Koran, w surze II, werset 185, mówi: To jest miesiąc ramadan, w którym został zesłany Koran – droga prosta dla ludzi i jasne dowody drogi prostej, i rozróżnienie3. Kogo z was zastanie ten miesiąc, to niech pości w tym czasie. A ten, kto jest chory lub w podróży, to przez pewną liczbę innych dni. Bóg chce dać wam ulgę, a nie chce dla was utrudnienia; chce, żebyście dopełnili tę liczbę i żebyście głosili wielkość Boga za to, że On poprowadził was drogą prostą. Być może będziecie wdzięczni!
Post poprzez wieki był dyscypliną duchową dla wielu społeczności, o czym przypomina sam Koran: O wy, którzy wierzycie! Jest wam przepisany post, tak jak został przepisany tym, którzy byli przed wami – być może, wy będziecie bogobojni (II werset 183).
Post ramadanu jest szczególnie ważny dla muzułmanów z kilku powodów. Jest to okres wzmożonego błogosławieństwa (baraka), jakie spływa na tych, którzy dobrowolnie poddają się woli Boga (muslim). Uważa się, że w pierwszej dekadzie miesiąca wierny doświadcza Boskiego miłosierdzia, w drugiej Jego przebaczenia, a w trzeciej wolności od wiecznego potępienia. „Noc przeznaczenia”, nieparzysty dzień pod koniec miesiąca postu, jest szczególnie ważny z powodu Łaski Najwyż­szego, dlatego zachęca się wiernych do szczególnego duchowego zaangażowania w praktykę modlitwy.

Andrzej Saramowicz

Pełny tekst artykułu po zalogowaniu w serwisie.

Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl