Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

3 / 1998

WŚRÓD KSIĄŻEK

Po trzech latach przygotowań ukazała się książka Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski w latach drugiej wojny światowej1. Jej trzon to 117 wspomnień i relacji, spisanych po latach przez samych uczestników tych wydarzeń lub osoby trzecie. Przywołują one losy warszawskich ewangelików: luteranów i reformowanych (zaledwie 14 wypowiedzi), którzy walczyli na niemal wszystkich frontach II wojny światowej. Jednak najwięcej wspomnień dotyczy wydarzeń, które rozegrały się w Warszawie, a zwłaszcza w dniach Powstania Warszawskiego.

W pierwszej części książki zamieszczono orędzia bp. Juliusza Burschego i sup. Stefana Skierskiego, zwierzchników Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, wygłoszone na wieść o wybuchu wojny, a także szkice historyczne poświęcone wojennym losom obu parafii i słowo wstępne ich obecnych duszpasterzy.

Wkładka ilustracyjna zawiera kilkadziesiąt fotografii przedstawiających zarówno kościoły i budynki parafialne, jak i wybranych duchownych oraz świeckich parafian. Dwie mapki zamieszczone w szkicu o zborze ewangelicko-reformowanym pokazują obszar getta i wpisaną w jego obrys ewangelicką enklawę przy ulicach Leszno (kościół i parafia reformowana) i Karmelickiej (Szpital ewangelicki). Książkę zamyka spis ważniejszych źródeł bibliograficznych oraz bogaty indeks osobowy, w którym uwzględniono również pseudonimy, używane zdrobnienia imion, a częściowo także stopnie pokrewieństwa.

350-stronicowy ton kosztuje 20 zł. Publikację można nabyć w parafii ewangelicko-augsburskiej przy ul. Kredytowej 4, w parafii ewangelicko-reformowanej przy al. Solidarności 76a oraz w Bibliotece Synodu (zakrystia kościoła) przy al. Solidarności 74 w poniedziałki w godz. 10-18 i od wtorku do piątku w godzinach 10-15 (tel. 0-22 831-34-08).

Zespół, który pracował nad książką Ewangelicy warszawscy w walce..., posiada ok. 1000 ankiet członków stołecznych parafii ewangelickich, którzy uczestniczyli w II wojnie światowej, i planuje w najbliższych latach opracować i opublikować pracę zawierającą ich biogramy.

* * *

Za tymi suchymi, rzeczowymi informacjami kryje się mrówcza praca zespołu złożonego początkowo z dziesięciu, a później już tylko z sześciu osób, w którym to gronie samotnie reprezentowałam Kościół Ewangelicko-Reformowany. Poszczególni członkowie komitetu mają różny stopień przygotowania do pracy redaktorskiej i edytorskiej. Wszyscy wpisali się w wojenną historię rodzinnego Miasta, więc – oczywiście – są już w wieku emerytalnym, co wiąże się z ubytkiem sił i ograniczeniem możliwości działania. Nikomu jednak aż do końca nie zabrakło inicjatywy i ofiarności w pokonywaniu piętrzących się ciągle trudności. Książka, niedawno oddana do rąk Czytelników, sprawia nam więc wiele satysfakcji.

Pragnę w tym miejscu podziękować wszystkim, którzy przyszli mi z pomocą w gromadzeniu materiałów. Chcę też prosić o dalsze współdziałanie w kompletowaniu dokumentacji o naszych współwyznawcach i ich losach w latach 1939-1945. Ma to wielorakie cele:
– gromadzenie materiałów do przygotowywanej książki zawierającej biogramy ewangelickich uczestników II wojny światowej,
– dostarczenie ankiet ewangelików reformowanych do redakcji Wielkiej Encyklopedii Powstania Warszawskiego i Słownika Biograficznego tego Powstania oraz
– uchronienie przed zapomnieniem wszelkich informacji o wojennych przeżyciach i cierpieniach naszych Sióstr i Braci.

Specjalnie apeluję o relacje o losach osób wywodzących się z rodzin żydowskich, które to informacje nie tylko pragnę gromadzić, ale też jestem o nie stale zapytywana. Oczywiście będę też wdzięczna za najdrobniejsze choćby wspomnienia, mówiące o dniu codziennym naszego Leszna. Proszę również o wszelkie sprostowania, które Czytelnicy zechcą przesłać po zapoznaniu się z treścią tej książki. Korespondencję można kierować pod adresem: Komisja Dokumentacji, Informacji i Wydawnictw, al. Solidarności 74, 00-145 Warszawa.

Aleksandra Sękowska
[Przewodnicząca synodalnej Komisji Dokumentacji, Informacji i Wydawnictw]

_________
1 Ewangelicy warszawscy w walce o niepodległość Polski w latach drugiej wojny światowej. Wspomnienia i relacje. Praca zbiorowa pod red. Aliny Janowskiej i in., Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Warszawie, Warszawa 1997, s. 354, 75 ilustracji czarno-białych i 2 mapki