Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

10 / 1995

WŚRÓD KSIĄŻEK

Nakładem Wydawnictwa „Verbinum” ukazała się ważna książka autorstwa dwóch KUL-owskich profesorów, znawców problematyki ekumenicznej: o. Leonarda Górki SVD i o. Stanisława Celestyna Napiórkowskiego OFM, zatytułowana Kościoły czy Kościół. Wybrane zagadnienia z ekumenizmu.1

Pierwsza część publikacji, przygotowana przez o. prof. Leonarda Górkę, wykładowcę historii ruchu ekumenicznego na Wydziale Teologicznym KUL, zawiera ujęcie problematyki ekumenizmu od strony historycznej, przedstawiając stopniowe oswajanie się Kościoła rzymskokatolickiego z tą ideą aż do przełomu, jakim był „Dekret o ekumenizmie” Soboru Watykańskiego II. Cenne jest też to, że przedstawiono nie tylko efekt końcowy, ale i etapy wypracowywania ekumenicznego myślenia, co pozwala – jak czytamy we wprowadzeniu – spojrzeć na Sobór dynamicznie, jako na wydarzenie, w czasie którego rodziły się i dojrzewały idee, ścierały się poglądy i gdzie powstawały wielkie syntezy chrześcijańskiej doktryny. Nie zapomniano przy tym dodać, że zarówno ekumeniczne myślenie, jak i wiele innych osiągnięć soborowego katolicyzmu, zakorzenia się w Kościele powoli.

Część druga książki, napisana przez o. prof. Stanisława Celestyna Napiórkowskiego, poświęcona jest z kolei podstawom teorii ekumenizmu. Brzmi to uczenie, a w praktyce (dla Czytelnika) oznacza analizę trzech zagadnień. Dwa pierwsze (personalizm a ekumenizm oraz chrystocentryzm a ekumenizm) ukazują prawdę, że tworzenie teologii ekumenicznej to – praktycznie – tworzenie po prostu dobrej teologii. Jeśli uprawia się eklezjologię w kategoriach personalizmu (indywidualnego, a zwłaszcza społecznego), konstruuje się teologię ekumeniczną, choćby się tego nie przeczuwało, a nie przeczuwając, nie programowało. [...]

Analogiczny wniosek wynika z rozważań nad chrystocentryzmem. Tym mniej ekumenizmu, im mniej chrystocentryzmu. Teologia, która nie stawia wyraźnie Chrystusa w centrum swojej refleksji, źle służy ekumenizmowi. [...] W części trzeciej podają sobie dłonie z jednej strony ekumeniczne i antyekumeniczne wczoraj, a z drugiej ekumeniczne jutro – panorama doświadczeń ze spektrum bogatym w prognozy.

Wśród zasygnalizowanych prognoz oraz pól szczególnie kłopotliwych i drażliwych w polskiej sytuacji międzykościelnej wymienieni zostali np. zielonoświątkowcy, z racji swojej „prozelickiej działalności misyjnej”, której skutki wyjątkowo dotkliwe są stwierdza Autor – dla Kościoła ewangelicko-augsburskiego na Śląsku Cieszyńskim. W rezultacie tego skróconego ujęcia wizerunek protestanckich charyzmatyków wypada raczej czarno i jednostronnie (w duchu „złodziei owiec”, choć to określenie w tym tekście nie padło). Warto by jednak wspomnieć zwłaszcza w publikacji o charakterze informacyjnym i formacyjnym zarazem, dbającej o obiektywne i sprawiedliwe spojrzenie na obolałe kwestie – także o sferze, w której można by dojść do znacznego braterstwa i współpracy (i w której od dobrych paru lat oddolnie do nich dochodzi), stanowiącej też być może punkt wyjścia do dalszych ustaleń w sprawie zasad współżycia na polskiej scenie chrześcijańskiej a mianowicie o płaszczyźnie ruchu charyzmatycznego, tak żywo obecnego w Kościele katolickim. Moim zdaniem w istotny sposób wpływa on na zmianę stosunku polskich zielonoświątkowców wobec katolików. I vice versa, przynajmniej po części.

Skoro jesteśmy przy chrystocentrycznym ekumenizmie jako powoli dojrzewającym owocu myśli soborowej, warto wspomnieć o paru pozycjach wydanych w ramach wznowionej przez katolicki „Znak” świetnej serii „Teologia żywa”. Ukazały się w niej niedawno dwie książki kard. Josepha Ratzingera, prefekta watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary: Wprowadzenie w chrześcijaństwo2 oraz Bóg Jezusa Chrystusa. Medytacje o Bogu Trójjedynym3. Stanowią one, podobnie jak praca innego katolickiego teologa, Romano Guardiniego, Wolność – łaska – los. Rozważanie o sensie istnienia4, znakomity przykład tego, że o teologii, o Bogu, o chrześcijańskim przeżyciu można pisać z autentycznym pożytkiem dla nie-specjalistów, tzn. czytelników niewtajemniczonych w arkana skomplikowanej wiedzy teologicznej i filozoficzno-religijnej.

mok

1 Leonard Górka SVD, Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv: Kościoły czy Kościół. Wybrane zagadnienia z ekumenizmu. Wydawnictwo „Verbinum”, Warszawa 1995, s 268 p

2 Joseph Ratzinger: Wprowadzenie w chrześcijaństwo. Seria „Teologia żywa”. Przekład: Zofia Włodkowa, wstęp: ks. Andrzej Zuberbier Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1994, s. 359

3 Joseph Ratzinger: Bóg Jezusa Chrystusa. Medytacje o Bogu Trój-jedynym. Seria „Teologia żywa”. Przekład: Juliusz Zychowicz, wstęp: Zdzisław Kijas OFMCorw. Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1995, s. 112

4 Romano Guardini: Wolność – łaska – los. Rozważanie o sensie istnienia Seria „Teologia żywa”. Przekład: Janusz Bronowicz, wstęp: abp Marian Jaworski. Wydawnictwo „Znak”, Kraków 1995, s. 296