NR 1/2016, ss. 19–20
Reformacja umożliwiła powstanie dwóch, szczególnie ważnych z punktu widzenia historii naszego kraju, Kościołów ewangelickich: luterańskiego i kalwińskiego. Zapoczątkowała też przełomowe reformy w wielu dziedzinach: kulturze, oświacie, polityce i gospodarce. Wyznaniem ewangelickim jest też metodyzm.
Na ziemiach polskich metodyzm pojawił się w końcu XIX w., głównie na Pomorzu (Gdańsk, Grudziądz i Chodzież), a także na Śląsku (Wrocław) i Śląsku Cieszyńskim.
Niemieckie korzenie
Do Gdańska metodyzm trafił w 1894 r. za sprawą dwóch członków niemieckiego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego (Bischöfliche Methodistische Kirche): Otto Gniecha i Wilhelma Kaufelda. Odbywali oni w Gdańsku służbę wojskową. Rozwój metodyzmu w grodzie nad Motławą wiązał się z pewnymi problemami, gdyż nie wszystkim podobała się ich działalność, która była postrzegana jako konkurencyjna. Na policję zaczęły płynąć anonimowe donosy, które przekazywano później władzom wojskowym, co zakończyło się nawet wyrokiem sądowym. Pojawiające się problemy udawało się jednak rozwiązywać, w czym pomagały władze Kościoła. O pomoc finansową dla gdańskich metodystów zwrócono się też do baronowej Amelii von Langenau z Wiednia.
Podjęta w Gdańsku działalność misyjna zaowocowała utworzeniem w roku 1895 zboru (parafii), który korzystał z wynajętej sali przy ul. Mariackiej (Frauengasse 10). Na skutek systematycznie powiększającej się liczby wiernych wynajmowano na potrzeby Kościoła coraz większe pomieszczenia. Przełomowy moment nastąpił w roku 1906, kiedy to pastor Heinrich Holzschuher rozpoczął budowę przy ul. Igielnickiej (Näthlergasse 1) okazałej kamienicy ozdobionej dwiema wieżami zwieńczonymi krzyżami. Na parterze tego pięknego budynku znalazła się kaplica, którą poświęcono 25 września 1910 r. Podczas związanych z tym uroczyści oraz nabożeństwa kazanie wygłosił amerykański biskup metodystyczny William Burt. Na piętrach budynku znajdowało się siedemnaście pomieszczeń przeznaczonych na potrzeby parafii, mieszkanie pastora, a także mieszkania przeznaczone na wynajem.
Polskie struktury
Zakończenie pierwszej wojny światowej przyniosło utworzenie 15 listopada 1920 r. Wolnego Miasta Gdańska. Metodyści gdańscy pod przewodnictwem pastora Jürgena Rasmussena seniora zostali włączeni do amerykańskiej misji Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego (Methodist Episcopal Church, South) w Polsce, a zatem opuścili struktury niemieckie. Budynek zboru przy ul. Igielnickiej 1 sprzedano polskiemu Kościołowi metodystycznemu za 7,5 tys. dolarów USA. Okręg gdański liczył wówczas 341 członków i miał 14 stacji kaznodziejskich.
W sierpniu roku 1922 odbyła się w Klarysewie koło Warszawy pierwsza Konferencja Misyjna Południowego Episkopalnego Kościoła Metodystycznego w Polsce i w Wolnym Mieście Gdańsku. Utworzono na niej okręg gdańsko-poznański. Przetrwał on tylko rok, zastąpił go okręg gdański, funkcjonujący wciąż w ramach polskich struktur tego Kościoła, z tym samym superintendentem pastorem Jürgenem Rasmussenem seniorem. Natomiast w...
Pełny tekst artykułu (po zalogowaniu w serwisie)
Jak uzyskać pełny dostęp do zasobów serwisu jednota.pl
* * * * *
Jarosław Balcewicz – doktor ekonomii, wiceprzewodniczący Wydziału I Nauk Społecznych i Humanistycznych Gdańskiego Towarzystwa Naukowego
Na zdjęciach: kaplica metodystyczna w Gdańsku przy ul. Igielnickiej 1 przed wojną, po zniszczeniach wojennych i wnętrze (fot. Archiwum autora)
