NR 3/2012

Panel dyskusyjny podczas Forum Ewangelickiego w Wiśle (fot. Aldona Karska)

16 września zakończyło się w Wiśle trzydniowe XVIII Forum Ewangelickie, którego temat brzmiał: „Rządy autorytetów a kon­dycja demokracji w Kościołach ewangelickich”.

Dzień pierwszy Forum poświę­cono kondycji demokracji w Ko­ściołach ewangelickich w Polsce, dia­gnozie przyjętych form ustrojowych i rozważaniom nad potrzebą (lub jej brakiem) demokracji w Kościele.

Przedpołudnie wypełniły dwa wykłady. Dr hab. Zbigniew Pasek mówił o ewolucji form organizacyj­nych Kościołów protestanckich na przestrzeni wieków (XVI-XX w.). Dobrze uzupełnił go głos ks. dr. hab. Marka Uglorza, który przed­stawił temat „Nowotestamento­wy kontekst współczesnych pytań o urząd kościelny”.

Do dyskusji panelowej zosta­li zaproszeni m.in. ks. Michał Ja­błoński i prof. Jarosław Świderski z warszawskiej parafii ewangelicko­-reformowanej. Wystąpili oni obok prof. Ewy Chojeckiej i ks. dr. hab. Marka Uglorza. W gorących dysku­sjach przeważały głosy wyrażające oczekiwanie na zmiany ustrojowe oraz potrzebę mówienia w Kościele o sprawach trudnych.

Drugi dzień obrad został po­święcony osobie ks. bp. Juliusza Burschego. W tym roku przypadła bowiem 70. rocznica jego śmierci (20 lutego) i 150. rocznica urodzin (19 września). Podkreślano znaczą­cą rolę, jaką bp Bursche odegrał w życiu Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce, zwłaszcza po odzyskaniu niepodległości, wska­zywano na jego odważne decyzje i konsekwencję w działaniu. Zwra­cano uwagę, że jego postawa nie za­wsze spotykała się z pełną aprobatą wewnątrz Kościoła, co po wybuchu II wojny światowej zaważyło na jego tragicznym losie, a także na losie jego najbliższych.

Z ciekawych wystąpień prof. Tadeusza Stegnera, dr. hab. Jaro­sława Kłaczkowa, dr. Józefa Szy­meczka, Danuty Szczypki wyłonił się barwny obraz kontynuatora idei pastora Leopolda Otto, redaktora „Zwiastuna Ewangelicznego”, oso­by zaangażowanej w sprawy Mazur i Śląska oraz społecznika wiślań­skiego. Mnogość zainteresowań i zaangażowanie w wiele przedsię­wzięć pozwala postrzegać bisku­pa jako tytana pracy. Prof. Stegner zwrócił uwagę, że – za ks. Otto – Juliusz Bursche podkreślał, iż pojęcia narodowości nie powinno się utożsamiać z przodkami. Stąd bp Bursche za patriotyzm uważał utożsamianie się z krajem, w któ­rym się żyje, co odróżniało go zde­cydowanie od nacjonalistów kładą­cych nacisk na identyfikowanie się z narodem jako przejaw patriotyzmu.

Wielokrotnie przypominano sło­wa bp. Burschego: „Druga myśl, dla której urzeczywistnienia oddałem swe siły: pragnąłem Kościół nasz uczynić swojskim w Polsce, dążyłem do tego, ażeby uzyskał prawo oby­watelstwa, a zwłaszcza nasz Kościół polsko-ewangelicki”.

Ks. Jan Szarek, bp-senior, przed-stawił proces pojednania polsko-niemieckiego na przykładzie bisku­pa Burschego. A o biskupie w kręgu rodzinnym – człowieku umiejącym odpoczywać, miłośniku muzyki, turyście i ogrodniku uprawiającym z zamiłowaniem róże – mówił prof. Juliusz Gardawski. Prawnuk Juliu­sza Burschego przyznał, że nie za­wsze łatwo mu „odbrązowić” obraz pradziadka, gdyż z takim obrazem wzrastał. Przypomniał, że biskup cieszył się wielkim zaufaniem władz państwowych i dzięki temu doprowa­dził do przyjęcia w 1936 r. ustawy re­gulującej stosunki Państwo-Kościół Ewangelicko-Augsburski. Ta pozycja pozwoliła mu więc w sposób auto­kratyczny nie dopuścić do tego, żeby w demokratyczny sposób Kościół stał się niemiecki.

Uczestnicy Forum podziele­ni na dwie grupy i poprowadzeni przez przewodników odbyli spacer po Wiśle śladami ks. bp. Burschego, oglądając m.in. wybudowany przez niego w 1936 r. dom „Księżówka”, zbudowany ze środków zebranych z okazji 70. urodzin ówczesnego zwierzchnika Kościoła, czy ulubione miejsce kąpieli biskupa w rzece Wi­śle. Uczestnicy spaceru zatrzymali się przy tablicy upamiętniającej biskupa, przy której modlitwę poprowadził ks. bp Jan Szarek. Złożono tam również wiązankę kwiatów. Po wil­li „Zacisze”, wybudowanej przez bp. Burschego w 1903 r., oprowadzał jej obecny gospodarz, prof. Gardaw­ski, przybliżając jej losy. Był też film dokumentalny zrealizowany przed dwudziestu laty przez Wiesława Gło­wacza z katowickiej TVP, poświęco­ny postaci i dziełu biskupa. Wieczor­ny grill w ogrodzie parafialnym był doskonałą okazją do rozmów kulu­arowych, z których Forum słynie.

Podczas niedzielnego nabożeń­stwa ks. proboszcz Waldemar Szaj­thauer, gospodarz miejsca, stwier­dził w kazaniu, że to bp. Burschemu zawdzięczamy integrację środowiska ewangelickiego w Polsce. Biskup, zdaniem kaznodziei, wysoko cenił sobie odpowiedzialność i umiał od­różniać ją od służalczości i koniunk­turalizmu, za co zapłacił wysoką cenę. „Autorytet nie opiera się na sile, ale na miłości i służbie wzajem­nej” – zakończył kaznodzieja.

Forum Ewangelickie zorgani­zowały: miejscowa Parafia Ewan­gelicko-Augsburska oraz Polskie Towarzystwo Ewangelickie. Kolejne odbędzie się w Koszalinie w dniach od 13 do 15 września 2013 r.

Ewa Jóźwiak

* * * * *

Ewa Jóźwiak – redaktor naczelna „Jednoty”, dziennikarka, publicystka, teolog