Nr 5/1990

Ostatnie miesiące ubiegłego roku przyniosły wiele ciekawych nowości książkowych, których nie zdążyłem zasygnalizować wcześniej. Czynię to więc teraz, polecając Czytelnikom „Jednoty” zwłaszcza trzy pozycje.

Katolickie oficyny wydawnicze opublikowały kilka książek poświęconych filozofii religii i' religioznawstwu, wśród nich bardzo ważne dzieło Richarda Schaefflera, profesora teologii i filozofii Uniwersytetu Ruhr w Bochum¹. Na tę książkę czekano w Polsce wiele lat. W zwięzły sposób prezentuje ona wszystkie historyczne i współczesne typy „filozofowania” na temat religii, ze szczególnym uwzględnieniem myśli, które narodziły się w naszym stuleciu. Obszernie i rzetelnie relacjonuje autor   poglądy wybitnych myślicieli ewangelickich, m.in. Karola Bartha, Emila Brunnera, Gerharda Ebelinga, Fryderyka Gogartena, Jürgena Moltmanna, Paula Ricoeura, a także Reformatorów. Ekumeniczny charakter książki wynika też z uwzględnienia w niej XX-wiecznej myśli żydowskiej (Martin Buber, Franz Rosenzweig). Tę niewielką objętościowo książeczkę polecam wszystkim, którzy pragną zapoznać się z poglądami wybitnych myślicieli na religię, Boga i świat, z postawami człowieka, który poszukuje religijnego sensu istnienia.

Czytelnicy polscy mieli już okazję poznać wybitnego francuskiego ewangelika reformowanego, Paula Ricoeura, gdyż oprócz wielu artykułów ukazały się w przekładzie na język polski jego książki. Katarzyna Rosner przygotowała wybór najnowszych tekstów tego filozofa i teologa², poświęconych hermeneutyce, czyli zasadom interpretacji tekstów. Tym razem uczony postawił sobie zadanie wyjaśnienia istoty uniwersalności tekstu, który jest tekstem żywym dla czytelnika żyjącego w innym czasie i środowisku niż autor tworzący dane dzieło. „Listy św. Pawła są w tym samym stopniu zaadresowane do mnie, co do Rzymian, Galatów, Koryntian i Efezjan (...). Znaczenie tekstu jest otwarte dla każdego, kto może czytać” – pisze Ricoeur. Tak się dzieje, bowiem „interpretacja jest procesem, w którym odsłonięcie nowych sposobów bycia (...) wyposaża podmiot w nowe możliwości poznania samego siebie”. Arcyciekawy zbiór esejów wielkiego myśliciela polecam zwłaszcza kaznodziejom i studentom teologii.

Wszystkich natomiast namawiam do nabycia najnowszej książki³ Zenona Ziółkowskiego, znakomitego biblisty, znanego z popularnej pracy Spotkania z Biblią (wydanej w 1969 r. i wznowionej w 1971 r.). Książka odpowiada na wiele pytań nasuwających się współczesnemu człowiekowi w związku z Pismem Świętym. Przede wszystkim chodzi o te miejsca tekstu biblijnego, których zrozumienie wymaga dodatkowej wiedzy z zakresu historii, kulturoznawstwa, dziejów literatury lub filologii. Oprócz tego omówione zostały dzieje ksiąg biblijnych i samej Biblii aż do czasów najnowszych, w tym historia biblistyki oraz losy Biblii w naszym kraju. Książka ma Charakter ekumeniczny, przedstawia poglądy chrześcijan różnych wyznań, chociaż autor nie ustrzegł się pewnych potknięć (patrz „Jednota” 3-4/90, dział „Listy”). Obszernie informuje też o rozwoju biblistyki ewangelickiej, o polskich przekładach Biblii wydanych przez ewangelików, o kontrowersjach wokół interpretacji niektórych fragmentów Pisma. Atrakcyjność książki wiąże się z dużą liczbą zamieszczonych ciekawostek z zakresu archeologii biblijnej, a także z interesującym doborem czarno-białych i barwnych ilustracji.

W.Z.