Pismo religijno-społeczne poświęcone polskiemu
      ewangelicyzmowi i ekumenii

NR 4/2017, ss. 11–13

Centralne Obchody Jubileuszu 500 lat Reformacji. Nabozenstowo jubileuszowe w kosciele luteranskim Sw. Trojcy w Warszawie (fot. Michal Karski)
Nabożeństwo jubileuszowe w kościele luterańskim Świętej Trójcy w Warszawie (fot. Michał Karski)

 

– Z punktu widzenia edukacji i kultury reformacja była światłem, które zmieniło europejską mentalność. W dużym stopniu temu przewrotowi zawdzięczamy nasze dzisiejsze spojrzenie na świat i naszą cywilizację. Zbudowano jeden z najważniejszych wsporników nowoczesności, jakim jest racjonalizm niestojący w sprzeczności z wiarą – mówił prof. Jerzy Buzek podczas sesji jubileuszowej w ramach Centralnych Obchodów Jubileuszu Reformacji.

Obchody miały miejsce w Warszawie od 26 do 29 października. W pierwszych dwóch dniach w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej odbyła się konferencja naukowa „500 lat reformacji – tradycja, dziedzictwo, teraźniejszość”. Naukowcy różnych uczelni zaprezentowali referaty na temat historii reformacji oraz jej dziedzictwa kulturowego, gospodarczego i teologicznego.

27 października w Zamku Królewskim odbyła się sesja jubileuszowa. Zgromadziła ona nie tylko liczne grono ewangelików, ale również gości ekumenicznych i przedstawicieli władz państwowych. Obecni byli m.in. prezydent Andrzej Duda, prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar, zwierzchnicy Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej, hierarchowie Kościoła Rzymskokatolickiego na czele z prymasem Polski abp. Wojciechem Polakiem.

Ks. bp Jerzy Samiec, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, przypomniał nacisk reformacji na samodzielne poznawanie Słowa Bożego i tłumaczenie Biblii na języki narodowe. – W każdym kraju wpływ na rozwój języka ojczystego mieli właśnie ojcowie reformacji. Zawsze też ewangelicy kładli nacisk, by obok parafii i kościoła były szkoły – przypomniał. Zwrócił również uwagę, że reformacyjna koncepcja powszechnego kapłaństwa przyczyniła się do odpowiedzialności wszystkich wierzących za swoją parafię i wiarę, ale także za gminę czy państwo, w którym się mieszka.

Prezydent Andrzej Duda zauważył, że 500 lat reformacji to także 500 lat współistnienia i współtworzenia przez ewangelików polskiej wspólnoty narodowej. – Chcę dziś bardzo mocno podkreślić, że ten etos i wielkie dziedzictwo Rzeczypospolitej, którą nazywamy Rzecząpospolitą Przyjaciół, należy także do polskich ewangelików, a co więcej – jest także i państwa dziełem – powiedział. Prezydent przypomniał również ewangelików zasłużonych w historii Polski w życiu politycznym, społecznym, naukowym, kulturalnym czy sportowym. Mówił m.in. o przedwojennym biskupie luterańskim Juliuszu Bursche i jego konsekwentnej propolskiej postawie. – Można bez przesady powiedzieć, że ten zwierzchnik Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce był zarazem nie tylko twórcą, ale do ostatniego swojego tchnienia także obrońcą II Rzeczypospolitej, tej Rzeczypospolitej Przyjaciół – stwierdził prezydent.

Wykład na temat „Reformacja jako obywatelka świata” wygłosił ks. Martin Junge, sekretarz generalny Światowej Federacji Luterańskiej. Mówił o usprawiedliwieniu z łaski przez wiarę, które prowadzi do wolności. W kontekście jubileuszu reformacji podkreślał wagę dialogu ekumenicznego. – We wszystkich naszych dialogach bilateralnych – z Kościołami prawosławnym, anglikańskim, reformowanym, katolickim, zielonoświątkowymi czy z menonitami – mieliśmy to samo doświadczenie duchowe, które pomagało nam rozpoznać w innych brata i siostrę – powiedział przedstawiciel ŚFL. Przypomniał drogę dialogu luterańsko-rzymskokatolickiego: jego początek w 1967 r., „Wspólną deklarację w sprawie nauki o usprawiedliwieniu” z 1999 r., dokument „Od konfliktu do komunii” z 2013 r. i wreszcie wspólne upamiętnienie rocznicy reformacji przez reprezentantów Światowej Federacji Luterańskiej i papieża Franciszka, które miało miejsce rok temu w szwedzkim Lund. – Mam nadzieję, że w przyszłości Bóg zawsze odnajdzie nas jako Kościoły, które gromadzą ludzi razem, budują mosty tam, gdzie są podziały, oferują miejsce do dialogu tam, gdzie jest on przerwany, są otwarte tam, gdzie budowane są mury, śpiewają pieśń pokoju i pojednania, gdy wojenne marsze znowu zaczynają wielu wabić – mówił ks. Junge. Odnosząc się do luterańskiej refleksji dotyczącej obywatelskości i sfery publicznej, prelegent podkreślił, jak ważne jest umożliwianie wszystkim grupom społecznym partycypacji społecznej i przezwyciężanie wykluczenia. Jako przykłady takiego podejścia Światowej Federacji Luterańskiej wymienił pomoc uchodźcom oraz wsparcie pełnego udziału kobiet w życiu społecznym i kościelnym.

Prof. Jerzy Buzek, europoseł, w przeszłości premier Polski i przewodniczący Parlamentu Europejskiego, wygłosił wykład na temat „Reformacja a jedność Europy”. – Otwarcie i różnorodność – oto Europa. Reformacja jest ważnym elementem tak rozumianej europejskości – stwierdził prelegent. Przypomniał też, że w odpowiedzi na postulaty reformacji Kościół rzymski zwołał sobór dopiero po 28 latach. – To powinno być przestrogą dla współczesnych. Jeśli narasta konflikt i jakaś grupa domaga się zmian, to trzeba reagować, a nie udawać, że nic się nie dzieje i wszystko wróci do normy. Europa jest społeczeństwem otwartym, zmiana jest jej duchową siłą – mówił europoseł. Podkreślił, że z różnorodności Europy trzeba zrobić dobry użytek. Zwracał uwagę na to, co dobrego przyniosła reformacja: powrót do źródeł, przywrócenie wartości, rozwój edukacji i kultury. – Z punktu widzenia edukacji i kultury reformacja była światłem, które zmieniło europejską mentalność. W dużym stopniu temu przewrotowi zawdzięczamy nasze dzisiejsze spojrzenie na świat i naszą cywilizację. Zbudowano jeden z najważniejszych wsporników nowoczesności, jakim jest racjonalizm niestojący w sprzeczności z wiarą – tłumaczył prof. Buzek. Przekonywał też, że o ile reformacja rozbiła Kościół, to też wskazała na potężny fundament jedności, jakim jest Biblia, a także nobilitowała pracę, która wraz z rynkiem i kapitałem zjednoczyła Europę.

Podczas sesji jubileuszowej w Zamku Królewskim Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP po raz pierwszy przyznał swoją nagrodę im. Anny Wazówny. Laureatem został Kościół Szwecji, który w pierwszych latach po drugiej wojnie światowej prowadził akcję charytatywną na rzecz Mazurów. W imieniu Kościoła Szwecji nagrodę odebrała prymas Antje Jackelén. Wykład o szwedzkiej pomocy dla Mazurów wygłosił prof. Anders Jarlert. Podziękowania dla Kościoła Szwecji przekazali również przedstawiciele województwa warmińsko-mazurskiego.

W ramach Centralnych Obchodów Jubileuszu Reformacji można było również zwiedzić szereg wystaw, wziąć udział w wycieczce szlakiem ewangelickim w Warszawie czy obejrzeć Akt Konfederacji Warszawskiej. Odbyły się również trzy koncerty: w filharmonii, kościele ewangelicko-augsburskim Świętej Trójcy i ewangelicko-reformowanym. W tym ostatnim 28 października miała miejsce prapremiera skomponowanej specjalnie na tę okazję „Kantaty reformacyjnej”. Muzykę do niej napisał Stanisław Szczyciński, zaś słowa Jacek Cygan.

W kościele Świętej Trójcy zorganizowano debatę panelową na temat „Ewangelik – obywatel, katolik – obywatel”. Prowadził ją redaktor naczelny ekumenizm.pl Dariusz Bruncz, a panelistami byli: dziennikarz „Die Welt” dr Gerhard Gnauck, posłanka Urszula Pasławska, teolog i ekumenista ks. prof. Andrzej Perzyński oraz dziennikarz i ekumenista Grzegorz Polak. Gerhard Gnauck mówił o sytuacji Kościołów w Niemczech i ich zaangażowaniu politycznym. Paneliści przestrzegali przed zbyt silnym związkiem Kościoła z państwem. – Polityka wykorzystuje Kościół i to nie tylko ta duża polityka, ale też ta na gruncie lokalnym. A Kościół często daje się wykorzystywać – przestrzegała Urszula Pasławska. – Związek tronu z ołtarzem jest toksyczny dla obu stron – stwierdził ks. Andrzej Perzyński. Grzegorz Polak zwracał uwagę, że gdy Kościół wejdzie w zbyt duże zależności finansowe z państwem, to jest mu trudniej krytykować polityków za nieetyczne postępowanie. Podkreślano jednak, że Kościół nie może się w ogóle odciąć od polityki. – Jeśli rozumiemy politykę jako troskę o dobro wspólne, to chrześcijaństwo ma tu coś do powiedzenia – mówił ks. Perzyński. – Chrześcijaństwo jest polityczne, bo ewangelia jest polityczna – stwierdził Grzegorz Polak.

Ostatniego dnia obchodów w kościele Świętej Trójcy odbyło się nabożeństwo jubileuszowe, podczas którego kazanie wygłosił były prezydent Światowej Federacji Luterańskiej ks. bp Munib Younan z Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Jordanii i Ziemi Świętej. Przypomniał, że ŚFL jako motto obchodów jubileuszu 500 lat reformacji przyjęła słowa: „Wyzwoleni przez łaskę Bożą”. Podkreślił, że świat czeka dziś na przesłanie wyzwolenia. – Widzimy, że ewangeliczne przesłanie o wyzwoleniu jest zaadresowane nie tylko do Kościołów. To Dobra Nowina dla zranionego świata uwięzionego w chciwości i lęku. Dziękujemy dzisiaj za to, jak reformacja wzmocniła nasze wyznawanie Dobrej Nowiny i pogłębiła głoszenie wyzwalającej mocy Jezusa Chrystusa – mówił luterański duchowny.

Michał Karski

* * * * *

Ekumeniczna modlitwa „Stworzenie nie na sprzedaż”

W Centralnych Obchodach Jubileuszu Reformacji, organizowanych w Warszawie przez Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, wzięły udział stołeczne parafie ewangelickie: luterańskie, metodystyczna i reformowana.

W kościele ewangelicko-reformowanym w sobotę, 28 października rano odbyła się ekumeniczna modlitwa „Stworzenie nie na sprzedaż”. Poprowadził ją proboszcz parafii ks. Michał Jabłoński wraz z ks. bp Annette Kurschus, prezes Kościoła Ewangelickiego Westfalii, która wygłosiła kazanie.

W modlitwie uczestniczyła grupa młodzieży luterańskiej ze Szczytna z ks. Alfredem Borskim.

ej

* * * * *

Reformacyjne nabożeństwo młodzieżowe

Na zakończenie centralnych obchodów związanych z pamiątką reformacji w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie 29 października odbyło się wieczorne nabożeństwo młodzieżowe, które zostało zorganizowane przez Komisję Młodzieży Polskiej Rady Ekumenicznej.

W nabożeństwie wzięło udział ok. 90 młodych osób różnych wyznań. Zgromadzonych przywitał Michał Koktysz. Kazanie wygłosił Samuel Skrzypkowski, który analizował nakaz misyjny (Mt 28). Kaznodzieja mówił o tym, co powinno jednoczyć chrześcijan, skupiając się na Chrystusie oraz na Ewangelii. Następnie wystąpił chór gospel, który zaśpiewał trzy utwory.

ej