We Wrocławiu odbyło się IX Spotkanie Chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej. Około 4 tys. osób z kilkunastu Kościołów protestanckich z różnych krajów wzięło udział w rozmaitych wykładach, dyskusjach, koncertach, warsztatach i nabożeństwach.
Spotkania Chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej odbywają się od 1991 r. – za każdym razem w innym mieście. W tym roku miało ono miejsce we Wrocławiu od 4 do 6 lipca, a jego hasłem brzmiało: „Być wolnym w Chrystusie”. Głównym organizatorem imprezy była Diecezja Wrocławska Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, zaś współorganizatorami Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP oraz Kościoły ewangelickie z Europy Środkowo-Wschodniej. Patronat honorowy nad imprezą objął prezydent Polski Bronisław Komorowski.
Uroczystość otwarcia odbyła się we wrocławskiej Hali Stulecia (Hali Ludowej) i była transmitowana na antenie TVP Regionalnej. W trakcie inauguracji można było usłyszeć występy m.in. zespołu skrzypaczek Renaissance z Rosji oraz Chóru Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Nie zabrakło też głosu puzonów, za który odpowiedzialne było Posaunenmission e.V. z Niemiec. Wierni uczestniczyli w modlitwach i wspólnym śpiewie, do których z werwą zachęcał ks. Waldemar Pytel z parafii luterańskiej w Świdnicy. Po inauguracji zebrani mogli obejrzeć specjalnie przygotowany koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, którego tematyka dotyczyła 500-lecia reformacji. W tym samym czasie młodzież miała możliwość uczestniczenia w koncercie chrześcijańskiego wokalisty Mate.O lub też pójścia do strefy gier planszowych i karcianych. Pierwszy dzień Spotkania zakończył się na pergoli spektakularnym pokazem multimedialnym największej w kraju fontanny.
Dyskusje, wykłady, warsztaty
Kolejnego dnia uczestnicy brali udział w przygotowanych przez poszczególne Kościoły godzinach biblijnych w różnych językach. Tematem przewodnim było pytanie o to, czym jest wolność dla chrześcijan. Grupa polskojęzyczna pod kierunkiem ks. dr. Adriana Korczago z Kościoła ewangelicko-augsburskiego mogła podziwiać talent aktorski studentów luterańskich Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Odgrywali oni jednoaktówkę ze scenami z procesu Jezusa przed Piłatem oraz prezentowali materiał filmowy dotyczący znaczenia słowa „wolność” dla współczesnych ludzi.
Następnym elementem programu były dyskusje panelowe, które poświęcono m.in. etyce w biznesie, kobietom reformacji czy pracy diakonijnej. Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się dyskusja na temat historii emigracji Jednoty Braci Czeskich po bitwie pod Białą Górą w 1620 r. Gościem tego panelu, który prowadzili Tomasz Stodola ze Stowarzyszenia Exulant i ks. Roman Lipiński z Kościoła ewangelicko-reformowanego, była prof. Joanna Szczepankiewicz-Battek z Kościoła ewangelicko-reformowanego, specjalistka z zakresu geografii historycznej, kultur i religii.
W dalszej części dnia odbywały się wykłady i seminaria, wśród których największą popularnością cieszył się wykład prof. Jerzego Buzka na temat roli Kościołów w procesie integracji państw Europy Środkowo-Wschodniej. W tym samym czasie w innych częściach Hali Stulecia goście mogli uczestniczyć w seminariach dotyczących wolności, miłości i równości.
W popołudniowym bloku programowym odbyło się forum biskupów, w trakcie którego dyskutowano o kondycji Kościołów ewangelickich po 25 latach od upadku komunizmu w tej części Europy. Przedstawiciele dziewięciu Kościołów z Austrii, Czech, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy i Węgier opowiadali o przemianach demokratycznych i ich wpływie na rozwój poszczególnych wspólnot w Europie. Wśród uczestników dyskusji głos zabrali m.in. ks. Marek Izdebski, biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP, i ks. Marcin Hintz, biskup Diecezji Pomorsko-Wielkopolskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Spotkanie prowadził ks. prof. Bogusław Milerski, rektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.
Równolegle odbywały się dyskusje o międzykościelnej współpracy socjalno-diakonijnej, przełomie 1989 r., a także warsztaty teatralne, plastyczne, taneczne i muzyczne. Dla zainteresowanych dostępna była „strefa leżingu”, czyli miejsce odpoczynku, możliwe były też wycieczki z przewodnikami po Wrocławiu. Zainteresowanie wśród uczestników wzbudził położony nieopodal Hali Stulecia dom rodzinny Dietricha Bonhoeffera.
Wezwani do nawrócenia
Zwieńczeniem drugiego dnia Spotkania było uroczyste nabożeństwo ze spowiedzią i Wieczerzą Pańską, które prowadzili biskupi i księża z różnych Kościołów. Kazanie wygłosił ks. Jerzy Samiec, biskup Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Kaznodzieja mówiąc o ostatnich 25 latach dostrzegł problemy wiążące się z wolnością i zagrożenia czyhające na współczesnych chrześcijan. Wspominał słowa papieża Jana Pawła II i wezwał Europejczyków do nawrócenia się na drogę Kościoła.
Wieczór obfitował w koncerty i dyskusje, które miały miejsce w kilkunastu kościołach na terenie Wrocławia. Rozmawiano o duchowości w kulturze, obchodach jubileuszu reformacji czy miejscu Dietricha Bonhoeffera w życiu współczesnych ewangelików. Wysłuchać można było chórów z Berlina, Bonyhád, Burgdorf, Cottbus, Drezna, Frauenstein, Guben, Karpacza, Kazania, Kežmaroku, Krakowa, Mysłowic, Sás, Strednich Plachtinców i Zgierza. Dużym zainteresowaniem cieszył się występ Zelowskich Dzwonków. W tym samym czasie w Hali Stulecia młodzież tłumnie słuchała koncertu zespołu Trzecia Godzina Dnia, który zaprezentował pop-gospelowy repertuar.
Niedzielny poranek uczestnicy spędzili na nabożeństwach w różnych częściach Dolnego Śląska. Główne nabożeństwo odbyło się w polskokatolickiej katedrze św. Marii Magdaleny we Wrocławiu. W kościele tym w 1523 r. proboszcz Johann Heß, uczeń Marcina Lutra, wygłosił pierwsze protestanckie kazanie we Wrocławiu. W trakcie nabożeństwa na zakończenie Spotkania kazanie wygłosił ks. dr Martin Junge, sekretarz generalny Światowej Federacji Luterańskiej, który odpowiadając niektórym krytykom wolności stwierdził, że to nie wolność spycha młodzież na margines społeczeństwa, tylko egocentryzm, który prowadzi do zaniedbywania młodzieży i starszych. – To nie wolność nasila konflikty społeczne pomiędzy różnymi grupami (…), ale raczej próba narzucenia innym swojej woli, co prowadzi do zahamowania relacji międzyludzkich, w których strony szanowałyby się i akceptowałyby swoją odmienność – zauważył ks. Junge.
Dla uczestników przygotowano również nabożeństwa w różnych językach. Odbywały się one równolegle w Świdnicy, Jaworze, Wałbrzychu, Jeleniej Górze-Cieplicach, Legnicy, Sycowie i Pstrążnej. To ostatnie, przeznaczone dla wiernych czeskojęzycznych, prowadzili ks. Krzysztof Góral z Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP i ks. Helena Junová z Kościoła Ewangelickiego Braci Czeskich. Natomiast ci, którzy pozostali we Wrocławiu, mogli jeszcze w niedzielny wieczór wziąć udział w koncercie w ramach IX Międzynarodowego Festiwalu Organowego w kościele Opatrzności Bożej (dawny reformowany kościół dworski, a obecnie kościół luterański).
Do Pragi i Budapesztu!
Spotkanie Chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej stanowiło szczególną okazję do zaprezentowania dorobku i współczesnych osiągnięć kilkudziesięciu Kościołów, uczelni, wydawnictw, organizacji społecznych, które przez trzy dni zapraszały do rozmowy w kuluarach Hali Stulecia. Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP zaznaczył swoją obecność prezentując m.in. reprint Biblii brzeskiej oraz umożliwiając zakup pamiątkowych materiałów.
Spotkanie, które odbyło się we Wrocławiu, było jednym z najważniejszych wydarzeń ekumenicznych w 2014 r. Na pewno przyczyniło się do wzajemnego poznania i ożywienia kontaktów międzyludzkich, zarówno na gruncie oficjalnym, jak i prywatnym. Towarzyszące Spotkaniu wydarzenia i atmosfera przyjaźni i sympatii pozostawiają nadzieję, że nawiązane relacje będą w przyszłości pogłębiane i poszerzane. Szczególnie, że uczestnikom przekazano już zaproszenie na uroczystości związane z rocznicą śmierci Jana Husa w lipcu 2015 r. w Pradze oraz na kolejne Spotkanie Chrześcijan Europy Środkowo-Wschodniej, które zaplanowano na czerwiec 2016 r. w Budapeszcie.
* * * * *
Łukasz Cieślak – doktorant na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego
Mateusz Jelinek – student teologii ewangelickiej na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Poniżej fotorelacja z Wrocławia (fot. Michał Karski)
