Przypadająca w bieżącym roku 450. rocznica wydania Biblii brzeskiej – pierwszej polskojęzycznej ewangelickiej Biblii – została godnie uczczona przez Białorusinów. W Brześciu została zorganizowana międzynarodowa konferencja naukowa „Biblia brzeska – unikalny pomnik kultury XVI stulecia: w 450 rocznicę wydania”. Wśród prelegentów byli również polscy ewangelicy.

Sympozjum odbyło się od 29 do 30 maja. Zostało zorganizowane staraniem Biblioteki Obwodowej im. M. Gorkiego w Brześciu, przy wsparciu finansowym władz obwodu brzeskiego. Gościnni organizatorzy nie szczędzili swego czasu ani środków, aby zapewnić uczestnikom konferencji dogodne warunki pracy. Na uroczyste otwarcie konferencji przybyli przedstawiciele władz miasta Brześcia, obwodu brzeskiego oraz konsul Federacji Rosyjskiej. Niestety, pomimo zaproszenia na konferencji nie pojawił się przedstawiciel konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Brześciu ani reprezentanci organizacji polonijnych.

Konferencji towarzyszyło spore zainteresowanie mediów brzeskich. Na pierwszej i drugiej stronie „Gazety Brzeskiej” („Брестская Газета”) ukazał się obszerny tekst na temat konferencji i samej Biblii radziwiłłowskiej, który swoją objętością zdecydowanie zdominował inne artykuły.

W konferencji wzięli udział naukowcy z Białorusi, Polski, Ukrainy, Litwy, Łotwy i Rosji. Tematyka referatów była zróżnicowana. Dominowały referaty o charakterze historycznym, nie zabrakło jednak również odczytów z zakresu historii literatury, językoznawstwa, historii sztuki, historii idei i teologii historycznej. Kościół Ewangelicko-Reformowany w Polsce reprezentowali na konferencji członkowie zboru warszawskiego – prof. Rafał Andrzej Leszczyński (senior) oraz prof. Rafał Marcin Leszczyński (junior), pracownik naukowo-dydaktyczny Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.

Prof. Leszczyński junior powiedział w swoim wystąpieniu o przyczynach nieufności części ewangelików reformowanych wobec Biblii brzeskiej tuż po jej wydaniu, zwracając uwagę na teologiczne aspekty owego zagadnienia, natomiast prof. Leszczyński senior przedstawił referat o stosunku współczesnych ewangelików reformowanych do Biblii brzeskiej. Prof. Leszczyński senior przekazał również na ręce organizatorów konferencji list z pozdrowieniami od biskupa Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP ks. Marka Izdebskiego, co zostało przyjęte przez nich z dużą satysfakcją.

Prelegent wysunął również postulat, aby w Brześciu powstał ośrodek zbierający informacje o zachowanych egzemplarzach Biblii brzeskiej i ich lokalizacji, gdyż nie ma do tej pory ścisłych informacji na ten temat. Pomysł ten bardzo spodobał się brześcianom i innym uczestnikom obrad. Reprezentanci Kościoła reformowanego w Polsce zostali zaproszeni przez stronę białoruską do dalszej współpracy w badaniach nad Biblią brzeską. Chodzi tu zwłaszcza o zagadnienia teologiczne dotyczące tego przekładu, które wcześniej traktowane były dość powierzchownie, a niekiedy przedstawiane wręcz w sposób błędny.

Warto dodać, iż konferencja odbywała się kilkadziesiąt metrów od miejsca, w jakim – według ustaleń białoruskich historyków – znajdowała się drukarnia, w której opublikowano Biblię brzeską. Obecnie jest to teren twierdzy brzeskiej, znanej z międzywojennej historii Polski jako miejsce uwięzienia przeciwników politycznych marszałka Józefa Piłsudskiego. Za czasów Związku Radzieckiego na terenie twierdzy utworzono kompleks muzealny poświęcony pamięci żołnierzy Armii Czerwonej, którzy w 1941 r. bronili się w Brześciu przed Niemcami.

Za sprawą konferencji brzeskiej mogło dojść do wymiany poglądów uczonych o różnorodnych specjalnościach, reprezentujących różne kraje. Dzięki temu mało znana tematyka związana z najstarszą ewangelicką Biblią w języku polskim wzbogaciła się o nowe wyniki badań, które mają zostać opublikowane w księdze pokonferencyjnej. Jak się zatem okazuje, Biblia brzeska, pomimo swoich 450 lat, nadal potrafi przykuć uwagę badaczy i zaskoczyć ich nieodkrytą wcześniej problematyką.